جمعه ۷ مهر ۱۴۰۲
بیشتر ما بزرگ شدن با دندان های کج و معوج را تجربه کرده ایم که البته زیبا نیست . دندان های کج و معوج نه فقط بر اعتماد به نفستان اثر می گذارد بلکه به بروز مشکلات دندان از جمله پوسیدگی دندان ها و بیماری های لثه کمک می کند. همچنین ، صحبت کردن را هم تحت تاثیر قرار می دهد . بزرگسالانی که با دندان های کج و معوج بزرگ شده اند نمی خواهند کودکانشان هم این تجربه ناخوشایند را داشته باشند . در این جا 5 روش ساده که به رشد دندان های سالم ، قوی و منظم کمک می کند اشاره نموده ایم .
جلوگیری از وارد شدن هر گونه فشار روی لثه های در حال رشد بهترین راه برای داشتن دندان های صاف و منظم است . مکیدن انگشت شست یا پستانک ، حرکت دادن زبان ، تغذیه با شیشه شیر به مدت طولانی و سایر مشکلات مربوط به دهان نوزادان می تواند منجر به تغییر شکل دندان ها و فک در حال رشد شود. اگر مانع از مکیدن اشیاء یا انگشت توسط کودک خود شوید ، خطر کج و معوج شدن دندان ها یا تغییر شکل فک کاهش می یابد . بدین ترتیب فک کودک بدون اعمال فشار به شکل طبیعی رشد می کند .
یکی از علل کج و معوج شدن دندان ها عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است . در هنگام ابتلا به بیماری لثه در کودکان ، پوسیدگی و باکتری به لثه نفوذ می کند و دندان های دائمی را تحت تاثیر قرار می دهد . لثه و دندان های سالم به طور طبیعی رشد می کنند . به همین سبب باید کودکان خود را خیلی زود با بهداشت دهان و دندان آشنا کنید . مسواک زدن آرام دندان های تازه در آمده بهترین راه برای حفظ بهداشت دهان است . این عمل تاثیر مثبتی بر سلامت دهان و دندان در طول زندگی کودک خواهد داشت.
افتادن زودهنگام دندان های شیری با ایجاد فضای خالی در لثه سبب کج شدن دندان های مجاور می شود و رویش دندان های دائمی را تحت تاثیر قرار می دهد . اگر دندان کودک بر اثر حادثه یا پوسیدگی بیفتد ، سبب می شود که دندان دیگر به طور نامنظم رشد کند . اگر کودک دندان شیری خود را از دست داد به دندانپزشک مراجعه کنید تا با معاینه لثه و دندان های دیگر از بروز آسیب دیدگی های ناشی از دندان های مجاور جلوگیری کند .
گاهی اوقات کج و معوج بودن دندان ها ارثی است . اگر دندان های شما در کودکی نامنظم رشد کرده یا فک بالا و پایینتان به خوبی جفت نمی شود و در عمل گاز زدن مشکل دارید ، احتمال دارد که فرزندانتان هم علیرغم همه اقداماتی که در جهت رفع این مشکلات انجام می دهید ، به این عوارض دچار شوند . هرچند ، توجه به رعایت بهداشت دهان و دندان تاثیر قابل توجهی در پیشگیری از بروز مشکلات دندان و نامنظم شدن آن ها خواهد داشت .
بهتر است هر گونه علامت حاکی از رشد دندان های کج و معوج در دهان کودک را زود مشاهده کرده و به دندانپزشک مراجعه کنید . پیش از 10 سالگی برای منظم کردن دندان ها نیاز به استفاده از بریس نیست . بعد از 12 سالگی لازم است که بریس های دندان مورد استفاده قرار گیرند.
علائم اولیه را مورد توجه قرار دهید از جمله اِشکال در صحبت کردن و بلعیدن غذا ، ظاهر غیر طبیعی صورت
ممکن است دندانپزشک یا ارتودنتیست بتواند با انجام اقدامات لازم روی دندان های دائمی در حال رشد از بروز مشکلاتی که با صرف هزینه های سنگین قابل درمان است جلوگیری کند .
دندان های کج و معوج به سبب عدم رعایت بهداشت دهان و دندان ، استفاده دراز مدت از پستانک و شیشه شیر یا به سبب عوامل ژنتیکی شکل می گیرند ، اما می توان با انجام اقدامات لازم آسیب دیدگی را به حداقل رساند . بهداشت دهان و دندان کودک را پی گیری کرده و با مراجعه مرتب به دندانپزشک و معاینات منظم از بروز آسیب دیدگی و صرف هزینه های گزاف جلوگیری کنید.
با مراقبت به موقع از دندان های كودك می‌توان از درمان‌های گرانقیمت بعدی پیشگیری كرد. این روزها خیلی از پدرومادرها تصور می‌كنند اگر دندان‌های كودكان شلوغ و نامرتب یا حتی به‌اصطلاح خرگوشی باشد باید برای درمان ارتودنسی اقدام كنند و مبلغی قابل توجه را برای مرتب كردن دندان‌های فرزندشان كنار بگذارند اما یك راه راحت‌تر و البته كم‌خرج‌تر هم وجود دارد. واقعیت این است كه با درمان به موقع، بسیاری از نامرتبی‌های دندانی را می‌توان درمان كرد و از درمان‌های ارتودنسی در آینده پیشگیری كرد. دندان پزشكان عمومی طی ویزیت‌های معمول كودكان در سنین اولیه زندگی به منظور راهنمایی والدین و جلوگیری از بیماری‌های دهان و دندان نقش بسیار مهمی دارند. طی معاینه‌هایی كه توسط دندان پزشكان انجام می‌شود درصورت هرگونه اشكال در ترتیب و زیبایی دندان‌ها و مشكلات فك، كودك به ارتودنتیست ارجاع داده می‌شود و ارتودنتیست با توجه به ویزیتی كه انجام می‌دهد می‌تواند اقدام‌های درمانی لازم را به‌منظور پیشگیری كه به‌اصطلاح ارتودنسی پیشگیری نامیده می‌شود، انجام دهد. در علم ارتودنسی یا ردیف كردن دندان‌ها، روش‌هایی وجود دارد كه می‌توان با استفاده از آن‌ها از سیم‌كشی دندان‌ها در آینده پیشگیری كرد. از جمله این روش‌ها می‌توان به كشیدن توالی‌دار دندان‌های شیری یا پیشگیری از مكیدن دندان‌ها اشاره كرد. وظیفه دندان‌ها عبارت است از جویدن، تامین زیبایی، تكلم و وظیفه دندان‌های شیری در دوران كودكی علاوه بر موارد یاد شده، راهنمای رویش دندان‌های دائمی كودك است. بنابراین به‌منظور برآورده شدن اهداف فوق، حفظ سلامت دندان‌ها ضروری است و این تصور كه دندان‌های شیری به‌زودی با دندان‌های دائمی جایگزین می‌شوند و چندان اهمیتی ندارند می‌تواند تاثیرات مخربی در سلامت و زیبایی دندان‌ها داشته باشد.
اول از همه بهتر است بدانیم كه علت ناهنجاری‌های فك و صورت چیست و چطور به‌وجود آمده است. به این ترتیب با پیدا كردن عوامل و از بین بردن آن‌ها می‌توان زمینه پیشگیری را فراهم كرد. از جمله علل این ناهنجاری‌ها می‌توان به علل استخوانی و دندانی اشاره كرد. ممكن است استخوان فك بالا و پایین نسبت به هم در جای مناسب قرار نداشته باشند. این احتمال هم وجود دارد كه دندان‌های فك بالا و پایین در جای نامناسبی قرار داشته باشند یا مخلوطی از این 2 مشكل در كودك وجود داشته باشد. اگر اشكال از استخوان‌ها باشد تا زمانی كه قدرت رشد استخوان‌ها و پتانسیل رشدی وجود دارد می‌توان در رشد استخوان‌ها تغییراتی ایجاد كرد و آن‌ها را به نفع رشد طبیعی و درست تغییر داد و این تا زمانی است كه بچه در حال رشد است و اسكلتش رشد می‌كند كه اغلب تا یكی، 2 سال بعد از بلوغ است. هر چند زمان دقیقی را نمی‌توان در نظر گرفت و رشد افراد از فردی‌به‌فرد دیگر متفاوت است. اگر دندان‌ها اشكال داشته باشند و سایز دندان‌ها از سایز فكی كه روی آن قرار گرفته بزرگ‌تر باشند، دندان‌ها جای كمی خواهند داشت و در نتیجه نامرتب خواهند بود و اگر این كمبود جا در اثر عواملی مانند زود از دست رفتن دندان‌های شیری، تصادف، پوسیدگی دندان‌ها و... باشد با پیشگیری می‌توان نامرتبی دندان‌ها را پیشگیری كرد.
راه‌های جلوگیری از پوسیدگی شامل چك‌آپ‌های دندان‌پزشكی، استفاده از فلوراید، رعایت بهداشت و مسواك زدن‌های به موقع است. درست از زمانی كه دندان‌ها رویش می‌كنند مادر می‌تواند با استفاده از برس‌های نرم و پلاستیك‌هایی كه در دست می‌كند دندان‌های كودك را تمیز كند. بعد از تولد كودك باید بعد از هر بار تغذیه با شیر مادر، لثه و دندان‌ها را با یك گاز یا پارچه خیس تمیز كرد، همچنین بعد از رویش دندان‌ها باید تا حد امكان از تغذیه نوزاد در حین خواب با شیر پرهیز كرد.
ملاقات‌های منظم دندان‌پزشكی از ابتدای رویش دندان‌های شیری كودك ضروری است. با رویش اولین دندان دائمی یعنی دندان آسیای اول یا دندان 6، حتی باید مراقبت بیشتری از دندان‌ها صورت گیرد. این دندان بلافاصله بعد از آخرین دندان شیری و در حدود 6 سالگی رویش می‌یابد و بیشترین احتمال ابتلا به پوسیدگی را دارد. آنچه بسیار اهمیت دارد این است كه حتی بچه‌ای كه از نظر كلی هیچ دندان خرابی ندارد و بهداشت بسیار خوبی هم دارد، بهتر است در 6-5 سالگی حتما یك چك‌‌آپ ارتودنسی انجام دهد كه در آن زمان اگر مشكلی وجود دارد تشخیص داده شود. پایشی كه هنگام ورود به مدرسه برای بچه‌ها انجام می‌شود بهتر است شامل دندان‌پزشكی هم باشد و در آن زمان اگر در رشد استخوانی مشكلی وجود داشته باشد چون هنوز زمان كافی برای رشدش وجود دارد، می‌توان تغییراتی در آن داد.
برخی ناهنجاری‌های فكی و دندانی علل ژنتیك دارند. اگر كودك، اندازه فك را از یك والد و اندازه دندان‌ها را از والد دیگر به ارث ببرد و این 2 با هم تناسب و سازگاری نداشته باشند، ممكن است دندان‌ها فاصله‌دار شوند یا فضای كافی برای تمام دندان‌ها در قوس فكی وجود نداشته باشد و موجب شلوغی دندان‌ها و نامرتبی آن‌ها شود. جلو بودن و بزرگی فك پایین نیز یك مشكل ژنتیك و ارثی است كه در سابقه بیمار، اغلب پدرومادر یا بستگان نزدیك مشكلات مشابه دارند. كودكانی كه از مادرانی با پوسیدگی‌های دندانی متعدد متولد می‌شوند، به پوسیدگی‌های بیشتری در مراحل بعدی زندگی خود مبتلا می‌شوند. در تمام این موارد می‌توان با درمان به موقع از برخی مشكلات حاد و جراحی‌های فك جلوگیری كرد.
ضربه‌هایی كه به فك و گردن بچه‌ها یا به مفصل استخوان گیجگاهی فكی كودك وارد می‌شود و ضربه‌هایی كه هنگام راه رفتن و دویدن به چانه می‌خورد و زیر چانه بچه‌ها را پاره می‌كند، بسیار اهمیت دارد. والدین متوجه نیستند، این ضربه‌ها می‌تواند باعث شكستگی‌های كوچكی در مفصل گیجگاهی فكی شود كه اغلب دیده نمی‌شود. هرچند درمان خاصی هم ندارد ولی ممكن است باعث شود در مفصلی كه در آن ناحیه وجود دارد، اختلال رشدی به‌وجود بیاید و به‌تدریج با رشد كودك صورتش كج شود. آنچه والدین باید به آن دقت زیادی داشته باشند این است كه بعد از ضربه‌هایی كه به‌صورت و دندان‌های كودك وارد می‌شود و با شكستن دندان شیری همراه است تحت ویزیت دندان‌پزشك قرار بگیرند و هر 6 ماه یك‌بار این كار را انجام دهند كه اگر دندان‌پزشك تشخیص داد كه انحراف در صورتش ایجاد شده می‌تواند با دستگاه‌های ساده ارتودنسی از این انحراف جلوگیری كند و از این‌كه در آینده صورتش كج شود و مجبور به جراحی و درمان‌های بزرگ‌تر شود، پیشگیری كند.
وجود این دندان‌ها 2 علت می‌تواند داشته باشد؛ یكی این‌كه خود اسكلت فك بالا نسبت به فك پایین جلو باشد و دندان‌هایی هم كه روی آن‌ها قرار دارد بالطبع جلو قرار می‌گیرد و در نتیجه بیشتر در معرض شكستگی هستند و همچنین لب پایین پشت دندان‌ها قرار می‌گیرد و عادتی را به‌وجود می‌آورد كه این فرآیند را بدتر می‌كند و در نهایت می‌تواند بدتر شود. در این حالت می‌توان با مراجعه به ارتودنتیست و استفاده از ارتودنسی از اقدام‌های سخت جلوگیری كرد. افراد وقتی به دندان‌پزشك و ارتودنتیست مراجعه می‌كنند رادیوگرافی برای بیمار انجام می‌شود و در صورتی كه دندان نهفته وجود داشته باشد، كاملا دیده می‌شود. این دندان‌های اضافه و نهفته می‌توانند باعث نامرتبی دندان‌ها و از بین رفتن ریشه دندان‌ها یا حتی كیستیك شدن آن‌ها شوند. گاهی‌اوقات با مراجعه به دندان‌پزشك تنها با شمردن دندان‌ها می‌توان به كم بودن دندان‌ها پی برد.
بسیاری از پدرومادرها تصورشان از ارتودنسی، براكت‌های فلزی است كه در دهان كودك كار گذاشته می‌شود و برای مدتی چهره كودك را به‌اصطلاح عجیب می‌كند در حالی كه می‌توان با برخی كارهای كوچك و علت یابی به موقع از ارتودنسی پیشگیری كرد. با ارتوپدی می‌توان استخوان‌ها را جا‌به‌جا كرد و كاری كرد كه همه چیز به سمت نرمال پیش برود. در سنین پایین اصلا استفاده از براكت جایز نیست چون وقتی براكت روی دندان‌ها نصب شود باعث می‌شود طول ریشه دندان‌ها كوتاه شود.
گاهی‌اوقات دندان‌های شیری خیلی مرتب هستند و هیچ فاصله‌ای هم بین‌شان نیست ولی این دلیل نمی‌شود كه حتما در آینده دندان‌ها مشكلی نداشته باشد، به این دلیل كه سایز دندان‌های شیری بسیار كوچك‌تر از دندان‌های دائمی است. بنابراین امكان دارد در آینده دندان‌های كودك به‌دلیل كمبود جا روی هم قرار بگیرد.
اگر دندان شیری به موقع نیفتد باعث می‌شود دندان‌های دائمی در یك جای غیر طبیعی رویش پیدا كند و همین باعث نامرتبی دندان‌ها می‌شود. این اتفاق به خصوص در مورد دندان‌های قدامی فك پایین می‌افتد و این‌كه جوانه دندانی پشت دندان‌های شیری قرار گرفته و اگر دندان شیری دیر بیفتد جوانه دندانی دندان‌های پایین پشت آن‌ها به‌صورت نامرتب درمی‌آید و در آینده هم كه این دندان‌ها بیفتند آن‌ها خود به خود مرتب نمی‌شوند ولی اگر دندان به موقع كشیده شود با فشار زبان دندان‌ها در می‌آیند و در جای صحیح قرار می‌گیرند و دیگر در آینده مشكلی پیش نمی‌آید
سوالات خود را در قسمت نظرات درج کنید تا در اسرع وقت توسط متخصصین خانه پزشکان پاسخ داده شوند
شما هم می توانید نظر خود را ارسال کنید.
نظرات کاربران